رژیم غذایی نامتعادل یا ناقص، یک مشکل رایج و دلیل نسبتاً معمول بیماری های شایع پرندگان است. هرچند یافته‌های علمی و دقیق در مورد تغذیه پرندگان، هنوز در مراحل اولیه است، اکثر متخصصان معتقدند که یک رژیم غذایی خوب برای طوطی‌ها، از ترکیب غذاهای معمول با مکمل‌ها شروع می‌شود. در کنار رژیم غذایی مناسب پرنده، لازم است غذاهای سمی و خطرناک برای پرنده را بشناسیم تا پرنده سالم‌تر و با عمر طولانی‌تری داشته باشیم.
دانه در رژیم غذایی پرندگان
برای اکثر پرندگان خانگی، به ویژه طوطی‌ها، رژیم غذایی مبتنی بر دانه، باعث کمبود بسیاری از مواد مغذی از جمله ویتامین A و کلسیم و ایجاد چربی بسیار بالا می‌شود. البته به این معنا نیست که دانه‌ها در جیره غذایی پرندگان جایی ندارند، اما بسیاری از پرندگان، دانه‌ها را به سایر گزینه‌های سالم ترجیح می‌دهند و برای امتحان یک رژیم غذایی متنوع، مقاومت می‌کنند. حتی برخی از پرندگان، مخلوط دانه‌ها را انتخاب می‌کنند که باعث کاهش بیشتر تعادل تغذیه‌ای پرنده می‌شود.
در تغذیه طوطی، دانه‌ها را مثل غذاهای ناسالم در نظر بگیرید. پرندگان دانه را دوست دارند، اما متاسفانه سالم‌ترین انتخاب نیست. برای اکثر گونه‌های طوطی، اگر دانه‌ها به طور کامل از رژیم غذایی پرنده حذف نشوند، باید به شدت محدود شوند. رژیم غذایی سرشار از دانه‌ها، خطر کلسترول بالا، مشکلات قلبی، چاقی و بیماری کبد چرب را افزایش می‌دهد. برخی از پرنده‌ها، مانند طوطی‌ها به طور طبیعی دانه‌خوار هستند و می‌توانند درصد بیشتری از دانه بخورند، اما حتی برای این پرندگان هم، دانه‌ها فقط باید حدود 25درصد از وعده غذایی را تشکیل بدهند.
رژیم‌های غذایی Pellete (پلت) یا فرموله شده
چند سالی است که شرکت‌های مختلف، شروع به تولید غذاهای پلت‌شده برای پرندگان خانگی کرده‌اند. این غذاها، شامل غلات، دانه‌ها، سبزیجات، میوه‌ها و غنی‌شده با ویتامین‌ها و مواد معدنی است و به شکل پلت، پخته می‌شوند. این غذاها، یک رژیم غذایی مغذی متعادل هستند و از مواد غذایی مضر و مورد علاقه پرندگان که باعث ترک بقیه غذاهای مفید شده‌اند، جلوگیری می‌کنند.
با این حال، بسیاری از پرندگان، به ویژه آن‌هایی که با رژیم غذایی مبتنی بر دانه شروع کرده‌اند، به راحتی رژیم غذایی پلت را نمی‌خورند. همچنین، رژیم‌های غذایی فرموله‌شده، اگرچه متعادل هستند، اما تنوع زیادی ندارند. (به هر حال، خوردن غذای تکراری برای هر کسی کسل‌کننده خواهد بود). بنابراین، یک وعده پلت‌شده باید ترکیبی شامل 50 تا 75درصد از آنچه پرنده می‌خورد، 25 تا 50درصد از سبزیجات تازه و 5درصد میوه باشد.
سبزیجات در رژیم غذایی پرندگان
هر چند همه سبزیجات به یک اندازه مغذی نیستند، اما سبزیجات تازه، یک مکمل عالی برای رژیم غذایی پرنده هستند. مثلا سبزیجاتی مانند کرفس و کاهو سرشار از فیبر و آب هستند اما آنقدرها هم مغذی نیستند و سبزیجات زرد تیره و سبزبرگ معمولاً انتخاب‌های عالی هستند. شما می‌توانید سبزیجات را به اشکال مختلف ارائه دهید تا پرنده را به امتحان‌کردن آن‌ها ترغیب کنید، مثلا سبزیجات تازه کامل یا خردشده، پخته‌شده و کمی گرم، انتخاب خوبی است. سعی کنید سبزیجات را از کنار قفس در یک گیره آویزان کنید یا به‌صورت تکه‌هایی بدهید که پرندگان بزرگتر بتوانند با پاهایشان آن را خرد کنند.
ممکن است نیاز به خلاقیت داشته باشید تا آن‌ها را وادار کنید چیزهای جدیدی را امتحان کنند و هدف این است که پرنده مجبور شود تا حد امکان، انواع مختلفی از سبزیجات را بخورد. سبزیجاتی که پیشنهاد می‌کنیم به شرح زیر است.
- هویج
- سیب‌زمینی‌های شیرین
- سبزیجات برگ‌دار مانند کلم، کلم پیچ، شلغم، سبزی خردل، سبزی چغندر
- جعفری
- گشنیز
- لوبیا سبز
- فلفل‌ها
- گل‌کلم
- کلم بروکلی (سر و برگ)
- کدو سبز
- ذرت (دانه یا بلال برای پرندگان بزرگتر)
میوه‌های مناسب پرندگان
بسیاری از پرندگان میوه را دوست دارند و حتی در مصرف آن زیاده‌روی می‌کنند، بنابراین میوه‌ها را به بخش نسبتاً کوچکی از رژیم غذایی پرنده محدود کنید. مثل سبزیجات، بسیاری از میوه‌های با رنگ‌های گرمتر و تیره‌تر، حاوی مواد مغذی بیشتری هستند. میوه‌های مناسب و مقوی را در ادامه بخوانید.
- آناناس
- انگور
- پاپایا
- انبه
- خرمالو
- پرتقال
- گریپ‌فروت
- نارنگی
- سیب (هسته یا دانه‌های سیب را نخورند، زیرا ممکن است سمی باشد)
- آلو
- توت‌فرنگی
- تمشک
سایرغذاهای مناسب برای پرندگان
پرندگان می‌توانند با انواع غلات مغذی مانند برنج قهوه‌ای پخته‌شده، کینوآ، جو، گندم، جو، ماکارونی، نان و غلات سبوس‌دار شیرین‌نشده، تغذیه شوند. حبوبات پخته‌شده مانند لوبیا، عدس و نخودفرنگی هم افزودنی‌های عالی برای رژیم غذایی پرندگان هستند.
دانه‌های جوانه‌زده
دانه‌های جوانه‌زده یک منبع عالی برای تغذیه پرندگان خانگی و راهی برای تکمیل سبزیجات مورد نیاز پرنده هستند. دانه‌های تازه جوانه‌زده هم یک معدن طلایی تغذیه‌ای هستند، زیرا دانه با شروع رشد، محتوای غذایی خود را به شکلی بسیار قابل هضم تبدیل می‌کند. دانه‌های جوانه‌زده، سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی و همچنین آنزیم و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند و حتی بعضی‌ها، آن‌ها را کامل‌ترین غذای طبیعت می‌دانند.
مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی
خوب است که برای دریافت کلسیم اضافی، یک تکه استخوان به پرنده بدهید. اما اگر رژیم غذایی متعادلی را بر اساس غذاهای فرموله‌شده همراه با انواع غذاهای خانگی تهیه می‌کنید، به مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی اضافی نیازی نیست. البته یادتان باشد که مکمل‌های اضافی، فقط باید با توصیه دامپزشک به پرنده داده شود.
غذاهایی که نباید به پرنده بدهید.
از غذاهای ناسالم و هر نوع غذای پرچرب، شور یا خیلی شیرین دوری کنید. پرندگان عدم تحمل لاکتوز دارند، بنابراین به پرنده محصولات شیری ندهید. در مقاله دیگری، غذاهای بد برای پرندگان را بررسی کردیم و گفتیم که شکلات، آووکادو و ریواس برای پرندگان سمی هستند.
و اما در پایان
همان‌طور که دیدیم رژیم غذایی توصیه‌شده برای طوطی‌های خانگی، شامل انواع غذاهای مغذی تازه، علاوه بر رژیم غذایی فرموله شده (پلت) و درصد کمی از دانه‌ها یا آجیل‌ها است. به یاد داشته باشید که بیشتر غذاهای تازه، به راحتی فاسد می‌شوند و باید بعد از چند ساعت از قفس خارج شوند. اگر پرنده شما به راحتی غذاهای جدید را نمی‌پذیرد، سعی کنید غذا را در صبح زود یا عصر به پرنده بدهید. اگر به پرنده دانه می‌دهید، دانه‌ها را به طور کامل بشویید زیرا باکتری‌هایی وجود دارند که می‌توانند به گیاه بچسبند!
فرقی نمی‌کند که حیوان خانگی شما چه حیوانی است، لازم است علاوه بر اطلاعات اولیه در مورد نگهداری، مواردی مثل افسردگی پرندگان و بیماری های پرنده را بدانید و مهمتر از همه، حتما همان اول کار پرنده را به کلینیک دامپزشکی ببرید تا معاینات اولیه را انجام بدهید و در مورد موارد عمومی از دامپزشک بپرسید.
