تیرویید گربه‌ها نیز همانند انسان‌ها، نقش مهمی در تنظیم سوخت‌و‌ساز بدن دارد. در گردن گربه‌ها دو غده تیرویید است که در تنظیم میزان متابولیسم بدن نقش حیاتی دارند. یکی از بیماری‌های شایع در گربه ها، پرکاری تیرویید است که در این مقاله به‌طور کامل بررسی می‌کنیم.
پرکاری تیرویید گربه چیست؟
پرکاری تیروئید، یک بیماری شایع در گربه‌ها بوده که به دلیل تولید بیش از حد هورمون تیروئید توسط غدد تیروئید ایجاد می‌شود. پرکاری تیرویید گربه بیشتر در سن 13 سالگی رخ می‌دهد. در بعضی از مواقع غدد تیرویید موجود در گردن گربه‌ها، منبسط شده و بیش از حد هورمون تولید می‌کند. این موضوع مشکل ساز است، چرا که هورمون تیرویید بر سایر اندام‌های بدن گربه، به ویژه قلب تأثیر می‌گذارد.
بزرگ شدن غدد تیروئید گربه‌ها در بیشتر مواقع تومورهای غیر سرطانی و خوش خیم ایجاد می‌کند. کمتر از 2درصد موارد پرکاری تیروئید در گربه‌ها، شامل تومورهای بدخیم بوده و در موارد نادر می‌تواند نشان‌دهنده سرطان باشد. معمولا پرکاری تیروئید گربه‌ها می‌تواند با موفقیت درمان شده و گربه شما می‌تواند زندگی طولانی و سالمی داشته باشد.
پر کاری تیرویید گربه در کدام نژاد بیشتر است؟
به طور کلی گربه‌های مسن بیشتر در معرض خطر ابتلا به پرکاری تیرویید هستند. میانگین سنی گربه‌های مبتلا تقریباً 12 سال است. تنها حدود 5درصد از گربه‌هایی که پر کاری تیرویید دارند، کمتر از 10 سال سن دارند.
اگرچه مکانیسم‌های خاص ابتلا به این بیماری مشخص نیست اما بعضی عوامل محیطی می‌تواند برخی از گربه‌ها را مستعد ابتلا به این بیماری کند. برای مثال رژیم غذایی با میزان ید بالا ممکن است باعث ایجاد پرکاری تیرویید شود.
به طور کلی هیچ نژاد خاصی از گربه‌ها با خطر پرکاری تیرویید شناخته نشده است، البته برخی از نژادها مانند گربه‌های سیامی، ایرانی و هیمالیا در مقایسه با سایرین، به میزان کمتری این بیماری را تجربه می‌کنند.
علائم پر کاری تیرویید گربه چیست؟
علائم پرکاری تیرویید گربه‌ها ممکن است در ابتدا کم بوده اما با گذشت زمان می‌تواند شدیدتر شود. به طور کلی علائم این بیماری در پی بیشتر شدن سوخت و ساز بدن بروز می‌کند. شایع‌ترین علامت بالینی پرکاری تیرویید در گربه‌ها، کاهش وزن است. چرا که به دنبال افزایش متابولیسم بدن، تمایل گربه‌ها به غذا خوردن کم شده و اشتهایشان را از دست می‌دهند.
همچنین افزایش سوخت‌و‌ساز بدن باعث شده گربه‌های مبتلا اغلب بی‌قرار بوده و آن‌ها ممکن است بداخلاق یا تهاجمی شوند. علاوه بر آن تمایل زیادی به مصرف آب پیدا کرده و به همین علت، حجم و دفعات ادرارشان نیز بیشتر می‌شود. به طور کلی علائم پر کاری تیرویید گربه شامل موارد زیر می‌شود.
• کاهش وزن با وجود افزایش اشتهای گاهی سیری‌ناپذیر
• افزایش تشنگی
• افزایش ادرار (گاهی اوقات در مکان‌های نامناسب مانند خارج از جعبه)
• استفراغ
• اسهال گربه
• بی‌قراری / بیش‌فعالی
• رفتار خشونت‌آمیز
• تنفس سخت
• ضعف
• افسردگی
• موهای چرب یا مات شده
پر کاری تیرویید در گربه‌ها چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص پر کاری تیرویید گربه‌ها، توسط دامپزشک و با معاینه فیزیکی گردن گربه ( برای بزرگ شدن غدد تیرویید ) شروع می‌شود. در صورتی که گربه شما به این بیماری مشکوک باشد، ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند موارد زیر انجام می‌شود.
• اندازه‌گیری سطح هورمون تیرویید گربه
• آزمایش ادرار
• سونوگرافی قلب
آزمایش‌های تشخیص پرکاری تیرویید گربه‌ها به طور کلی ساده است. اولین قدم تعیین سطح خون یکی از هورمون‌های تیروئید به نام تام تیروکسین (TT4) است. معمولاً در این بیماری سطح TT4 به قدری بالا بوده که باعث تشخیص قطعی می‌شود.
گاهی اوقات در گربه‌ای که مشکوک به پرکاری تیرویید است، سطح TT4 بالاتر از حد معمول است. زمانی که این اتفاق می‌افتد آزمایش دومی انجام می‌شود که به آزمایش سرکوب معروف است. در این آزمایش سطح هورمون را با دیالیز تعادلی یا T4 آزاد کاهش می‌دهند. پس از مدتی مجددا TT4 را اندازه‌گیری کرده و بعد با توجه به میزان آن به طور قطعی تشخیص می‌دهند.
پر کاری تیرویید گربه چه عوارضی دارد؟
گاهی اوقات بیماری پرکاری تیرویید گربه، حیوان را مستعد دیگر بیماری‌ها کرده و جز عوارض آن محسوب می‌شود. به عنوان مثال دو عارضه مهم پرکاری تیرویید، فشار خون بالا و نوع خاصی از بیماری قلبی به نام کاردیومیوپاتی تیروتوکسیک است. فشار خون بالا به دلیل افزایش فشار پمپاژ و ضربان قلب بالا است که با کاردیومیوپاتی تیروتوکسیک رخ می‌دهد.
حدود 25درصد از گربه‌های مبتلا به پرکاری تیرویید دچار پرفشاری خون می‌شوند. در برخی از گربه‌ها، فشار خون می‌تواند به حدی افزایش یابد که خونریزی یا جداشدگی شبکیه چشم رخ داده و منجر به کوری ناگهانی شود.
هم کاردیومیوپاتی و هم فشار خون بالا به طور بالقوه با درمان مناسب بیماری قابل برگشت هستند. دامپزشک شما با بررسی شرایط سلامتی گربه شما، بهترین درمان و راه حل را ارائه می‌کند.
بیماری پر کاری تیرویید گربه‌ها چگونه درمان می‌شود؟
همانطور که گفته شد تنها 2درصد از گربه‌های مبتلا به پرکاری تیرویید دارای رشد سرطانی غده تیروئید هستند و روش‌های درمانی این بیماری معمولا بسیار موفقیت آمیز است.
دامپزشک شما ممکن است قبل از انتخاب هر نوع درمان، برای ارزیابی سلامت کلی گربه شما و پیش‌بینی عوارض احتمالی روش‌های درمانی، چندین آزمایش انجام دهد. این آزمایش‌ها شامل آزمایش خون اضافی، آزمایش ادرار، اشعه ایکس قفسه سینه، نوار قلب و اندازه‌گیری فشار خون است. در صورت نگرانی‌ها درباره بیماری قلبی، سونوگرافی قلب ممکن است بر اساس وضعیت گربه شما توصیه شود.
برای درمان این بیماری، گزینه‌های متعددی وجود دارد که دامپزشک شما بهترین انتخاب را با توجه به وضعیت گربه تعیین خواهد کرد.
روش‌های درمانی پر کاری تیرویید گربه شامل موارد زیر می‌شود.
• استفاده از داروهای شیمیایی
داروهای ضد تیرویید می‌توانند به کاهش تولید هورمون‌های تیرویید در گربه‌ها کمک کنند. مصرف این دارو معمولا روازنه و دو بار در روز تجویز می‌شود که مصرف آن برای گربه همیشگی است. مصرف این داروها (در صورتی که به شکل ژل باشند) می‌تواند به صورت خارجی و از طریق پوست نیز انجام شود.
با مصرف این نوع از داروها گربه شما ممکن است عوارض جانبی مانند استفراغ، تب، کم انرژی بودن، کاهش وزن و خارش صورت را تجربه کند که نشان دهنده عدم تحمل دارو توسط گربه است.
• ید درمانی ( درمان با ید رادیواکتیو )
رادیو ید I-131 شکلی از ید است که رادیواکتیو شده است. در حالت رادیواکتیو، تحت یک فرآیند طبیعی (واپاشی) قرار گرفته که در آن تشعشع می‌دهد. تشعشعات منتشرشده از سه نوع آلفا، بتا و گاما تشکیل شده است. هنگامی که وارد بدن می‌شود، درصد زیادی از ید رادیویی در غده تیروئید تجمع یافته و باقیمانده I-131 از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شود.
در درمان با ید رادیواکتیو، به صورت مستقیم به جریان خون گربه تزریق شده و تیرویید گربه، ید را جذب می‌کند. تشعشعات ید رادیواکیتور، هر بافت غیر طبیعی تیرویید را بدون آسیب‌رساندن به سایر بافت‌های بدن گربه از بین می‌برد. اکثر گربه ها در عرض چند هفته پس از شروع درمان، به سطح طبیعی هورمونی خود باز می‌گردند.
این نوع درمان فقط در مراکز تخصصی رادیوتراپی انجام می‌شود و پس از انجام درمان، گربه‌ها برای مدت کوتاهی در بیمارستان نگهداری می‌شوند. دقت داشته باشید حتی پس از بازگشت گربه به خانه، باید مدتی ایزوله بماند.
• جراحی و برداشتن قسمتی از تیرویید
در صورت بزرگ‌شدن بیش از حد غدد تیرویید گربه و عدم پاسخگویی روش‌های دارویی، با عمل جراحی، قسمتی از غذد تیرویید را برمی‌دارند. با توجه به بیهوشی حین جراحی، ریسک استفاده از این روش به ویژه برای گربه‌های مسن و گربه‌هایی که در پی پرکاری تیرویید دچار بیماری قلبی شده‌اند، بالا بوده و توصیه نمی‌شود. همچنین ممکن است در حین جراحی به غدد پارا تیرویید آسیب وارد شده و منجر به هیپوکلسمی (کم شدن کلسیم خون) شود.
• رژیم درمانی
استفاده از رژیم درمانی، هم به درمان و هم به طور کلی به پیشگیری از این بیماری کمک زیادی می‌کند. برخی از مطالعات پزشکی برای این موضوع، محدودیت‌هایی را در میزان ید رژیم غذایی گربه توصیه می‌کنند. تحقیقات در مورد این گزینه درمانی هنوز ادامه دارد و راه حل تضمینی وجود ندارد. قبل از محدود کردن ید در غذای گربه، مهم است که با دامپزشک خود مشورت کنید.
آگاهی‌های لازم درباره پر کاری تیرویید در گربه
بسیاری از صاحبان گربه‌های مبتلا به پرکاری تیرویید، به دلیل سن بالای گربه خود در انجام پرتودرمانی یا جراحی مردد هستند. لازم به یادآوری است که پیری یک بیماری نیست. نتایج روش‌های درمانی این بیماری نشان‌دهنده این است که بیشتر گربه‌ها شانس بسیار خوبی برای بازگشت به وضعیت طبیعی سلامت دارند.
در صورتی که علائم این بیماری را در گربه‌تان مشاهده کردید، در سریع‌ترین زمان ممکن به دامپزشک مراجعه کرده تا در صورت تشخیص بیماری، فرایندهای درمانی را شروع کنید.
سوالات متداول
پرکاری تیرویید گربه چیست؟
پرکاری تیروئید، یک بیماری شایع در گربه‌ها بوده که به دلیل تولید بیش از حد هورمون تیروئید توسط غدد تیروئید ایجاد می‌شود.
پر کاری تیرویید گربه در کدام نژاد بیشتر است؟
به طور کلی هیچ نژاد خاصی از گربه‌ها با خطر پرکاری تیرویید شناخته نشده است، البته برخی از نژادها مانند گربه‌های سیامی، ایرانی و هیمالیا در مقایسه با سایرین، به میزان کمتری این بیماری را تجربه می‌کنند.
علائم پر کاری تیرویید گربه چیست؟
کاهش وزن با وجود افزایش اشتهای گاهی سیری‌ناپذیر، افزایش تشنگی، افزایش ادرار (گاهی اوقات در مکان‌های نامناسب مانند خارج از جعبه)، استفراغ، اسهال گربه، بی‌قراری / بیش‌فعالی، رفتار خشونت‌آمیز
پر کاری تیرویید گربه چه عوارضی دارد؟
دو عارضه مهم پرکاری تیرویید، فشار خون بالا و نوع خاصی از بیماری قلبی به نام کاردیومیوپاتی تیروتوکسیک است.
