ویروس نقص ایمنی گربه یا (Feline Immunodeficiency Virus) FLV، یک عفونت ویروسی مهم و یکی از بیماری‌های رایج در گربه‌ها است که در سراسر جهان رخ می‌دهد. ویروسFIV برای اولین بار در طول بررسی شیوع یک بیماری که علائم مشابهی به ایدز دارد، در گروهی از گربه‌های آمریکا کشف شد. اگرچه HIV و FIV بسیار شبیه به هم هستند، اما FIV فقط گربه‌ها را و HIV فقط انسان‌ها را آلوده می‌کند. بنابراین خطر عفونت برای افرادی که با گربه‌های مبتلا به FIV در تماس هستند، وجود ندارد. گربه‌ها معمولاً از طریق زخم‌های ناشی از گازگرفتگی به FIV آلوده می‌شوند. پس از ابتلا به ویروس نقص ایمنی، گربه تا آخر عمر به این ویروس آلوده باقی می‌ماند و پس از دوره‌ای که ممکن است چندین سال طول بکشد، ویروس ممکن است به ایمنی گربه آسیب برساند و منجر به علائم بیماری شود.
ویروس FIV یا نقص ایمنی گربه چیست و چگونه گسترش می‌یابد؟
ویروس نقص ایمنی گربه متعلق به خانواده ویروس‌های رتروویروس از گروهی به نام لنتی‌ویروس است. لنتی‌ویروس‌ها معمولاً به آرامی باعث بیماری می‌شوند و گربه‌های آلوده ممکن است سال‌ها سالم بمانند. هنگامی که گربه به FIV آلوده شود، دچار عفونتی تقریبا دائمی است. گربه‌ها نمی‌توانند ویروس را از بین ببرند و ویروس در بزاق گربه آلوده وجود خواهد داشت. رایج‌ترین راه برای انتقال ویروس از یک گربه به گربه دیگر، از طریق گازگرفتن گربه است. این ویروس مدت زیادی در محیط زنده نمی‌ماند و به راحتی توسط ضدعفونی‌کننده‌های معمولی از بین می‌رود. به ندرت، ویروس ممکن است از طریق تماس غیرتهاجمی بین گربه‌ها (به عنوان مثال لیس‌زدن یکدیگر) یا از مادر باردار به بچه گربه‌هایش و همچنین از طریق انتقال خون، سرایت کند.
نکته
مشخص نیست که انگل‌های مکنده خون مانند کک، عفونت را گسترش می‌دهند یا خیر، بنابراین برنامه منظمی برای کنترل کک داشته باشید.
چگونه ویروس FIV در گربه باعث بیماری می‌شود؟
ویروس FIV، سلول‌های سیستم ایمنی (گلبول‌های سفید و عمدتاً لنفوسیت‌ها) را آلوده می‌کند. ویروس ممکن است سلول‌هایی را که آلوده می‌کند بکشد، به آن‌ها آسیب برساند یا عملکرد طبیعی‌شان را به خطر بیندازد. این مسئله، ممکن است در نهایت باعث کاهش تدریجی عملکرد ایمنی گربه شود.
در چند هفته اول پس از عفونت، ویروس تکثیر می‌شود و معمولا علائم خفیف بیماری، مانند تب و تورم غدد لنفاوی را ایجاد کند. معمولاً این علائم آنقدر خفیف هستند که مورد توجه قرار نمی‌گیرند، چون هرچند که سیستم ایمنی بدن گربه، ویروس را از بین نمی برد، اما تکثیر ویروس را در سطح نسبتاً پایین نگه می‌دارد. پس از مدتی در برخی از گربه‌های آلوده، تکثیر ویروس دوباره افزایش می‌یابد و معمولاً گربه‌ها علائم بیماری را بروز می‌دهند که احتمالاً حدود 5-2 سال پس از اولین آلودگی، اتفاق می‌افتد.
عفونت ویروس FIV چقدر شایع است؟
شیوع عفونت FIV در گربه‌ها متفاوت است. در جایی که گربه‌ها تعدادشان زیاد است و بیشتر دعوا می‌کنند، شایع‌تر است. به طور کلی، گربه‌های سالم حدود %5-1 به FIV آلوده می‌شوند، اما گربه‌های پرخطر (به‌عنوان مثال گربه‌هایی که مشکل سیستم ایمنی دارند) ممکن است این عدد به %20-15 برسد. عفونت در گربه‌های فضای باز و گربه‌های نر در مقایسه با گربه‌های ماده، تقریباً دو برابر شایع‌تر است. اگرچه احتمال ابتلای گربه‌ها در هر سنی وجود دارد، اما بیشتر گربه‌های آلوده، میانسال (5 تا 10 سال) هستند.
علائم عفونت ویروس نقص ایمنی گربه یا FIV چیست؟
در گربه‌های مبتلا به FIV، سیستم ایمنی طبیعی گربه به خطر می‌افتد و منجر به افزایش حساسیت گربه به سایر عفونت‌ها و بیماری‌ها می‌شود. هیچ نشانه خاصی در ارتباط با FIV وجود ندارد، اما گربه‌های آلوده معمولاً دچار عفونت‌های مکرر یا بیماری‌هایی می‌شوند که به تدریج در طول زمان بدتر می‌شود و عفونت‌ها ممکن است آن‌طور که معمولاً انتظار می‌رود به درمان پاسخ ندهند.
برخی از شایع‌ترین علائمی که در گربه‌های آلوده به FIV مشاهده می‌شود عبارتند از
- کاهش وزن
- تب مکرر
- بی‌حالی
- بزرگ‌شدن غدد لنفاوی
- التهاب لثه و دهان
- بیماری‌های مزمن یا عودکننده تنفسی، چشمی و روده‌ای
- بیماری‌های مزمن پوستی
- بیماری‌های عصبی (این ویروس در برخی از گربه ها می تواند بر مغز تأثیر بگذارد).
احتمال این وجود دارد که سایر بیماری‌ها مانند نئوپلازی مثل لنفوم ایجاد شود. سایر عوامل عفونی مانند توکسوپلاسموز، عفونت‌های هموپلاسما و پریتونیت عفونی گربه در گربه‌های آلوده به FIV، می‌توانند مشکل سازتر باشند.
تشخیص ویروس نقص ایمنی گربه یا FIV
تست‌های متعددی برای تشخیص عفونت FIV وجود دارد که برخی از آن‌ها را می‌توانید به راحتی در کلینیک دامپزشکی انجام بدهید. اکثر آزمایش‌ها شامل جمع‌آوری نمونه خون و تشخیص وجود آنتی‌بادی در ضد ویروس است. به‌صورت معمول، ویروس کافی در خون وجود ندارد که بتوان به راحتی آن را تشخیص داد.
آنتی‌بادی‌های ضد FIV، توسط سیستم ایمنی گربه در طول عفونت تولید می‌شود و این آزمایش بر اساس این اصل کار می‌کند که گربه‌ها نمی‌توانند ویروس را از بین ببرند، بنابراین اگر آنتی‌بادی در خون وجود داشته باشد، ویروس نیز وجود خواهد داشت. این تست‌ها عموماً بسیار قابل اعتماد هستند، اما هیچ آزمایشی 100٪ دقیق نیست. اگر شکی در مورد اعتبار نتیجه آزمایش وجود داشته باشد، دامپزشک ممکن است بخواهد آزمایش تکمیلی را با استفاده از روش دیگری مانند کیت آزمایشی متفاوتی انجام دهد.
مهم است که به یاد داشته باشید که بچه گربه‌هایی که از مادر آلوده به FIV متولد می‌شوند، از طریق شیر، آنتی‌بادی‌ها را دریافت می‌کنند و اگرچه ممکن است آلوده نباشند، در اوایل زندگی آزمایش‌شان مثبت خواهد شد. بچه گربه‌هایی که نتیجه آزمایش آن‌ها مثبت است باید در سن 6-5 ماهگی دوباره مورد آزمایش قرار گیرند.
مدیریت ویروس نقص ایمینی گربه
بسیاری از گربه‌های آلوده به FIV، می‌توانند با این ویروس برای مدت طولانی زندگی کنند و این ویروس لزوماً باعث بیماری بالینی نمی‌شود. اینکه آیا بیماری ایجاد می شود یا نه، به عوامل بسیاری بستگی دارد.
- سویه FIV که گربه به آن آلوده شده.
- سطح ایمنی گربه
- وجود یا عدم وجود سایر عوامل عفونی
در یک مطالعه مشخص شد که گربه‌های آلوده به FIV ز زمانی که بیماری تشخیص داده شود، به‌طور متوسط کمتر از 5 سال زنده می‌مانند. هدف اصلی مدیریت عفونت FIV، جلوگیری از گسترش بیشتر عفونت به سایر گربه‌ها و حفظ کیفیت زندگی خوب گربه آلوده است. برخی از داروهای ضد ویروسی مورد استفاده در بیماران انسانی مبتلا به عفونت HIV نیز، به برخی از گربه‌های مبتلا به عفونت FIV کمک می‌کند.
درمان‌های عمومی ویروس نقص ایمنی گربه
- عقیم‌کردن گربه‌های آلوده به FIV برای کاهش خطر گسترش عفونت
- حبس‌کردن گربه‌های FIV مثبت در داخل خانه تا حد امکان و دور نگه‌داشتن آن‌ها از گربه‌های سالم
- حفظ کیفیت تغذیه با استفاده از غذاهای مرغوب موجود در پت شاپ و پرهیز از گوشت خام، تخم‌مرغ و محصولات لبنی غیرپاستوریزه
- حفظ مراقبت‌های بهداشتی پیشگیرانه مثل بررسی منظم کک و کنه در گربه، واکسیناسیون‌های معمول
- تشخیص سریع و درمان مناسب هر گونه بیماری ثانویه یا همزمان.
گاهی اوقات دو نوع درمان ضد ویروسی در گربه‌های آلوده به FIV استفاده می‌شود.
اینترفرون‌ها در درمان ویروس نقص ایمنی
اینترفرون‌ها گروهی از ترکیبات طبیعی هستند که اثرات ضد ویروسی دارند و سیستم ایمنی را اصلاح می‌کنند. در واقع ممکن است استفاده از اینترفرون امگا گربه، اثرات ضد ویروسی و تعدیل‌کننده سیستم ایمنی داشته باشد.
داروهای ضد ویروسی مانند AZT در درمان ویروس نقص ایمنی
این داروها نمی‌توانند گربه مبتلا به FIV را درمان کنند، اما اگر علائم بیماری خیلی شدید باشد، ممکن است نوعی درمان باشد که دامپزشک پیشنهاد می‌دهد.
پیشگیری و کنترل بیماری نقص ایمنی گربه یا FIV
واکسن FIV ممکن است برای گربه‌هایی که در معرض خطر قابل‌توجهی قرار گرفته‌اند، مفید باشد. با این حال، نمی‌توانید انتظار داشته باشید که ایمنی کاملی ایجاد کند. گربه‌های آلوده به FIV، در حالت ایده‌آل باید از گربه‌های دیگر جدا شوند، اما گاهی اوقات این امر در خانواده‌های چند گربه‌ای دشوار است. از آنجایی که خطر انتقال از طریق راه‌هایی مانند کاسه مشترک غذا و نظافت، کم است، بهتر است کاسه غذای گربه‌ها جداگانه باشد، زیرا مقادیر زیادی ویروس در بزاق وجود دارد.
و اما در پایان
همان‌طور که دیدید بیماری نقص ایمنی به‌عنوان یکی از بیماری‌های شایع گربه‌ها، در عین خطرناک‌بودن، راحت قابل پیشگیری است. مثلا برای به حداقل رساندن خطر ابتلا به FIV باید از دسترسی آزادانه گربه به بیرون یا تماس با گربه‌های خارج از منزل جلوگیری کنید و آزمایش‌های سالانه گربه را انجام دهید. حتی اگر قرار است که گربه دوستان یا آشنایان به خانه شما بیایند، باز هم مطمئن شوید که با گربه‌های بیرون در ارتباط نبوده باشند. امیدواریم گربه ناقلای شما به این بیماری مبتلا نشود ولی برای هر گونه تشخیص، آزمایش و درمان گربه روی ما در کلینیک دامپزشکی میشاپت حساب کنید. برای رزرو وقت، صفحه تماس با میشاپت را ببینید.
