زمانی که سرپرستی یک گربه ماده را به عهده می‌گیرید، باید اطلاعات کافی و لازم در مورد فحل شدن گربه داشته باشید، در غیر اینصورت ممکن است دچار استرس شده و نتوانید اقدامات لازم را انجام دهید. مانند بسیاری از پستانداران ماده، گربه‌ها هم چرخه‌های فیزیکی را طی می‌کنند که بدن آن‌ها را برای لقاح و تولیدمثل آماده می‌کند. در انسان به این چرخه سیکل قاعدگی و در گربه‌سانان به آن «چرخه فحلی» می‌گویند.
هنگامی که گربه‌های ماده، فحلی را تجربه می‌کنند، از نظر هورمونی پذیرای آمیزش و تولیدمثل هستند. گربه‌ها می‌توانند از اواخر بچگی فحل شوند، بنابراین اگر شرایط نگهداری از بچه گربه جدید را ندارید، عقیم‌سازی آن‌ها امری ضروری است.
فحل شدن گربه چیست؟
فحل شدن گربه، به نوعی قاعدگی در گربه‌های ماده گفته می‌شود و در گربه‌هایی اتفاق می‌افتد که عقیم نشده باشند. البته فحل شدن گربه با قاعدگی انسان تفاوت‌های بارزی دارد. در فرایند فحل شدن، برخلاف انسان به جای از بین رفتن دیواره رحم، رحم دوباره جذب بدن گربه شده و خونریزی اتفاق نمی‌افتد.
فحل شدن در گربه‌ها پس از بلوغ، به صورت دوره‌ای رخ داده و گربه‌ها علائم مختلفی را در این دوره تجربه می‌کنند. برای مثال تغییر در رفتارهای گربه بسیار بارز بوده و آن‌ها با سر و صدا و ناله بیش از اندازه، بی‌قراری خودشان را نشان می‌دهند. برای اینکه در این موقعیت اقدامات بهتری را انجام دهید، باید با سیکل‌های فحل شدن آشنا باشید.
آیا گربه‌ها پریود می‌شوند؟
بله دوره‌های قاعدگی در گربه‌ها همان فحلی است. فقط گربه‌های ماده عقیم‌نشده این چرخه‌ها را تجربه کرده که به جای تخریب دیواره رحم، آن را دوباره جذب می‌کنند. پس در این دوره، خونریزی یک عارضه جانبی بسیار نادر در گربه است.
سیکل های فحل شدن گربه ماده
گربه‌های ماده پس از اینکه به سن بلوغ رسیدند، اولین چرخه فحلی (تولید مثل) خود را تجربه می‌کنند. به طور متوسط بلوغ جنسی گربه‌ها، در حدود شش ماهگی رخ می‌دهد.
چرخه فحلی به عنوان چرخه تحریک جنسی گربه نیز شناخته می‌شود که هر چرخه شامل چندین مرحله است. مرحله‌ای که فحل شدن گربه نام دارد به زمانی اطلاق شده که ماده از نظر جنسی آمادگی آمیزش با گربه نر را دارد.
تعداد دوره‌های فحل شدن گربه
با توجه به فصل تولیدمثل گربه‌ها، تعداد دوره‌های فحل شدن گربه ماده نیز متفاوت است. گربه‌ها به صورت فصلی پلی استروس هستند، به این معنی که در طول فصل تولیدمثل دارای چرخه‌های متعددی هستند. فصل تولیدمثل با توجه به شرایط جغرافیایی و عوامل محیطی مانند دما، متفاوت خواهد بود.
در نیمکره شمالی، معمولا از ژانویه تا اواخر پاییز فحل شدن رخ می‌دهد و گربه‌هایی که در مناطق گرمسیری تر یا عمدتاً در داخل خانه زندگی می‌کنند، ممکن است در تمام طول سال به دلیل افزایش ساعات نور، دچار فحل شدن بشوند.
هر دوره فحل شدن گربه چقدر طول می‌کشد؟
هر دوره فحل شدن، به طور میانگین هفت روز طول می‌کشد. اگر چه می‌تواند بین یک تا 21 روز باشد. اگر گربه ماده در طول این دوره جفت‌گیری نکند، از فحل‌شدگی خارج می‌شود.
مراحل چرخه فحل شدن گربه‌ها
یک گربه ماده در طول دوره فحل شدگی از پنج مرحله عبور می‌کند.
۱- پروستروس (Proestrus): فقط یک تا دو روز طول کشیده و معمولاً هیچ تغییری در رفتار گربه وجود ندارد.
۲- فحلی (Estrus): فحلی به طور متوسط هفت روز (از 2 تا 19 روز) طول می‌کشد و مرحله‌ای است که در آن تغییرات رفتاری را در گربه خود خواهید دید. در این مرحله است که گربه شما پذیرای گربه‌های نر بوده و در صورت عدم عقیم‌سازی، می‌تواند باردار شود.
۳- Interestrus: این دوره زمانی رخ می‌دهد که گربه تخمک‌گذاری نکرده باشد و 13-18 روز طول می‌کشد ( تا زمانی که پروستروس دوباره شروع شود)
۴- دی استروس (Diestrus): پس از تخمک‌گذاری گربه و جفت‌گیری با یک نر رخ می‌دهد.
۵- Anestrus: این مرحله، عدم وجود هر چرخه فحلی است.
علائم فحل شدن گربه
بارزترین علائم فحل شدن گربه‌ها در رفتار آن‌ها نمود پیدا می‌کند.
- بیشتر گربه‌ها رفتاری محبت‌آمیز پیدا می‌کنند.
- آن‌ها دائماً خودشان را به صاحبانشان (یا اشیایی مانند مبلمان) می‌مالند.
- مدام می‌خواهند مورد توجه باشند.
- بیشتر روی زمین می‌غلتند.
- هنگامی که پشت یا ستون فقرات آن‌ها نوازش کنید، قسمت‌های عقب خود را به هوا بلند می‌کنند.
- بسیار خوش صدا می‌شوند.
- این تغییرات رفتاری اغلب برای صاحبان آزاردهنده شده و گاهی اوقات صاحبان فکر می‌کنند گربه آن‌ها بیماری غیرعادی دارد!!!
- برخی از گربه‌های ماده در این دوره به دفعات بیشتری ادرار می‌کنند و حتی ممکن است روی اجسام عمودی دستشویی کنند! ادرار حاوی فرمون و هورمون است که هر دو به عنوان سیگنال‌هایی از وضعیت تولیدمثل او به گربه‌های دیگر عمل می‌کنند. به همین دلیل است که گربه‌های ماده در فحل شدگی تامکت‌ها (گربه‌های نر سالم) را جذب می‌کنند.
بارداری و فحلی گربه
بهترین راه برای پیشگیری از بارداری در گربه‌های ماده، این است که قبل از اولین سیکل فحلی او را با جراحی عقیم کنید. با توجه به دشواری تخمین زمان اولین سیکل فحل شدن گربه، اکثر دامپزشکان توصیه می‌کنند که وقتی گربه به شش ماهگی می‌رسد، عقیم‌سازی گربه ماده انجام شود.
نکات جالب فحل شدن گربه
- یک اصطلاح رایج وجود دارد که به گربه‌های عقیم نشده، ملکه (Queen) می‌گویند!
- به میو میو کردن و صداهایی که در گربه‌ها در دوره فحل‌شدن از خودشان درمی‌آورند، صداکردن جفت هم گفته می‌شود، چرا که گربه‌های نر مسافت‌های دور هم، توانایی شنیدن صدای گربه‌های فحل شده را دار
- با توجه به حساسیت رفتاری در فحل شدن گربه‌ها، بهتر است به حریم خصوصی آن‌ها احترام بگذارید!
- گربه‌های فحل شده، تمایل زیادی برای فرار از خانه دارند و ترفندهای عجیب و غریبی هم برای آن اجرا می‌کنند! در نتیجه بهتر است راه‌های فرار را برای گربه خانگی‌تان محدود کنید.
سوالات متداول
۱- اولین دوره فحلی یا فحل شدن گربه کی است؟
معمولا گربه ها در سن شش ماهگی فحلی را تجربه می‌کنند.
۲- نشانه های فحلی گربه چیست؟
بارزترین علائم فحل شدن گربه در رفتارش مشخص است، به طور مثال خیلی بیشتر از قبل توجه و نوازش می‌خواهند، برخی گربه‌ها برای اعلام آمادگی به گربه‌های دیگر، در خارج از خاکشان ادرار می‌کنند. روی زمین می‌غلتند و صداهای متفاوت را از خودشان در می‌آورند.
۳- هر دوره فحلی گربه چند روز طول می‌کشد؟
به طور میانگین 7روز، هرچند ممکن است کمتر یا بیشتر باشد.
۴- آیا ممکن است گربه در طول دوره فحلی، باردار شود؟
بله و ممکن است با توجه به مکانیزم تخمک‌گذاری گربه و جفت‌گیری بیش از یکبار در شبانه‌روز، یک بچه گربه بیش از یک پدر داشته باشد.
