انتروپیون یا برگشت پلک به داخل (Entropion)، یک اختلال چشمی است که لبه پلک حیوان به داخل میچرخد و باعث میشود مژهها و پوست اطراف چشم با سطح قرنیه تماس پیدا کنند. این تماس مستقیم میتواند باعث خراشیدگی قرنیه، التهاب، زخمها و در موارد شدید، حتی از دست دادن بینایی شود. انتروپیون بیشتر در سگها شایع است، اما در برخی از نژادهای خاص گربه، به ویژه نژادهای با صورت تخت مانند پرشینها نیز دیده میشود.
انواع انتروپیون در گربهها و سگها
انتروپیون در دو نوع مختلف وجود دارد که باید به عنوان والدین حیوانات خانگی بشناسید.
۱- انتروپیون اولیه یا مادرزادی
این نوع انتروپیون ناشی از نقصهای ژنتیکی و مادرزادی است. در این حالت، از زمان تولد یا سنین پایین، پلک حیوان به سمت داخل میچرخد. نژادهایی مانند بولداگ، شارپی، پرشین و هیمالین، به دلیل ویژگیهای ساختاری صورت، بیشتر مستعد ابتلا به انتروپیون اولیه هستند.
۲- برگشتگی پلک ثانویه
این نوع معمولاً در اثر عوامل خارجی ایجاد میشود. التهابهای مزمن، آسیبهای چشمی، عفونتها یا حتی از دستدادن وزن زیاد میتوانند باعث شلشدن پلک و برگشت آن به داخل چشم شوند. در حیوانات مسن، به دلیل ضعف عضلات پلک و افتادگی پوست، این نوع انتروپیون بیشتر دیده میشود.
علل انتروپیون در گربهها و سگها
انتروپیون میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که مهمترین آنها شامل موارد زیر است.
1- ژنتیک و نژاد
نژادهای خاصی مانند پرشینها، شارپیها، بولداگها و کوکر اسپانیلها، بیشتر در معرض خطر انتروپیون قرار دارند. این موضوع به دلیل ویژگیهای ساختاری مانند پوست شل و چربیهای اطراف چشم است.
2- عفونتهای مزمن چشمی
التهاب مکرر یا عفونتهای شدید چشمی میتواند باعث تحریک پلک و برگشت آن به سمت داخل شود.
3- ضعف عضلات پلک
با افزایش سن، عضلات پلک شل میشوند و ممکن است دیگر نتوانند پلک را در جایگاه خودش نگه دارند.
4- زخمها یا جراحیهای قبلی
آسیبها و جراحیهای قبلی در ناحیه چشم یا صورت، میتواند باعث تغییر در ساختار پلکها و برگشت پلک شود.
علائم انتروپیون در گربهها و سگها
علائم به سرعت قابل تشخیص هستند و حیوان به وضوح دچار ناراحتی میشود. برخی از رایجترین علائم عبارتند از
1- مالش و خاراندن چشم
حیوان به طور مداوم چشمهای خود را میمالد و تلاش میکند دردش را کم کند.
2- چشمهای ملتهب و قرمز
سطح چشم به دلیل تماس مداوم با مژهها، ملتهب و قرمز میشود.
3- ترشح غیرطبیعی از چشم
ممکن است از چشم حیوان ترشحات چرکی یا آبکی خارج شود.
4- حساسیت به نور
حیوان ممکن است از نگاهکردن به نور زیاد خودداری کند.
5- کاهش بینایی
اگر انتروپیون برای مدت طولانی درمان نشود، میتواند به مشکلات بینایی منجر شود.
چه زمانی باید به جراحی فکر کنید؟
در صورتی که انتروپیون تشخیص داده شود و علائم شدیدتر شوند، جراحی انتروپیون معمولاً بهترین راه حل است. دامپزشک پس از بررسی کامل وضعیت چشم حیوان، نوع و شدت برگشت پلک را تشخیص میدهد و در صورت نیاز، جراحی را توصیه میکند.
مواردی که جراحی فوری نیاز است شامل
- آسیب یا زخم قرنیه
- عفونتهای مکرر چشمی
- درد و ناراحتی مداوم حیوان
- کاهش بینایی یا خطر از دستدادن بینایی
فرایند جراحی انتروپیون چگونه است؟
جراحی انتروپیون نسبتاً ساده است و در بیشتر موارد موفقیتآمیز انجام میشود. هدف اصلی این جراحی اصلاح موقعیت پلک است تا دیگر به داخل برنگردد. دامپزشک بخشی از پوست پلک را برش میدهد تا پلک به جایگاه طبیعی خود بازگردد.
این جراحی با استفاده از بیهوشی عمومی انجام میشود و بسته به شدت انتروپیون، ممکن است دامپزشک نیاز به تغییرات بیشتری در ساختار پلکها داشته باشد.
مراقبتهای بعد از جراحی انتروپیون
مراقبتهای بعد از جراحی بسیار مهم هستند تا حیوان خیلی زود به زندگی عادی برگردد و از عوارض جلوگیری شود. در اینجا چند نکته مهم برای مراقبتهای بعد از جراحی برگشتگی پلک وجود دارد.
1- دادن داروهای تجویز شده
دامپزشک ممکن است آنتیبیوتیکها و قطرههای چشمی تجویز کند تا از عفونتهای احتمالی جلوگیری شود.
2- استفاده از کلاه الیزابتی
برای جلوگیری از خراشیدن یا تحریک چشم، حتماً از کلاه الیزابتی استفاده کنید.
3- بررسی منظم چشمها
به طور منظم چشم حیوان خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید که زخمهای جراحی به درستی در حال بهبود هستند.
4- پیگیری با دامپزشک در صورت نیاز
پس از جراحی، باید چندین بار برای بررسی وضعیت بهبودی به دامپزشک مراجعه کنید.
این مقاله رو در دوره نقاهت عمل انتروپیون گربه خودم نوشتم و میتونم بگم عمل آسونی نیست. چالشهایی مثل زدن پماد هر 8 و 12 ساعت، دادن شربت آنتیبیوتیک، استفاده از کلاه الیزابت به مدت دو هفته و نداشتن آزادی عمل پسرم و ما، سخت هست. ولی با فکرکردن به اینکه چشمای پسرم خوب میشه این سختی رو میگذرونیم.
چقدر طول میکشد تا حیوان پس از جراحی پلک بهبود بیابد؟
معمولاً حیوانات پس از جراحی انتروپیون بین یک تا دو هفته بهبود مییابند. در این مدت باید تمام دستورالعملهای دامپزشک را به دقت انجام بدهید تا بهبودی سریعتر و بدون عوارض ابجتد شود.
آیا جراحی انتروپیون عوارضی دارد؟
جراحی برگشتگی پلک به طور کلی امن است، اما مانند هر جراحی دیگری، ممکن است عوارض نادری رخ دهد. این عوارض میتواند شامل عفونت، تورم، یا در موارد نادر، عدم بهبود کامل پلکها باشد. با این حال، در صورتی که مراقبتهای بعد از جراحی به درستی انجام و پیگیریهای منظم با دامپزشک انجام شود، عوارض جراحی به حداقل میرسد.
پیشگیری از انتروپیون در گربهها و سگها
گرچه نمیتوان همیشه از برگشت پلک حیوان جلوگیری کرد، اما برخی اقدامات میتواند خطر ابتلا را کاهش دهد.
- توجه به نژاد
اگر حیوان خانگی شما از نژاد مستعد است، بهتر است از دوران جوانی مراقبتهای خاصی مانند بررسیهای منظم چشمی را انجام دهید.
- مراقبت از چشمها
استفاده از قطرههای چشمی مرطوبکننده و جلوگیری از عفونتهای چشمی میتواند خطر انتروپیون ثانویه را کاهش دهد.
- حفظ وزن مناسب
از آنجا که از دستدادن وزن شدید میتواند به ضعف عضلات پلک منجر شود، حفظ وزن مناسب میتواند مفید باشد.
پرسشهای متداول درباره انتروپیون در گربهها و سگها
1- آیا انتروپیون در حیوانات خانگی همیشه نیاز به جراحی دارد؟
در موارد خفیف، ممکن است بتوان با داروهای محافظتی یا قطرههای چشمی، وضعیت را کنترل کرد. اما در اکثر موارد، جراحی برای رفع دائمی مشکل لازم است.
2- آیا جراحی انتروپیون دردناک است؟
خیر، جراحی تحت بیهوشی انجام میشود و حیوان هیچ دردی احساس نمیکند. بعد از جراحی هم دامپزشک داروهای ضد درد تجویز میکند.
3- آیا خطر عود مجدد انتروپیون وجود دارد؟
در موارد نادر، ممکن است انتروپیون پس از جراحی عود کند، اما این امر نادر است و بیشتر در حیواناتی با ساختار صورت خاص دیده میشود.
4. چگونه میتوانم بفهمم که گربه یا سگ من به انتروپیون مبتلا است؟
علائمی مانند مالش مداوم چشمها، قرمزی و التهاب چشم، ترشح چشم و کاهش بینایی نشاندهنده وجود انتروپیون است. در صورت مشاهده این علائم، به دامپزشک مراجعه کنید.
5. هزینه جراحی انتروپیون چقدر است؟
هزینه جراحی بستگی به شهر، شدت بیماری و نوع حیوان دارد، اما به طور کلی جراحی انتروپیون از جراحیهای معمول و نسبتاً مقرونبهصرفه است. هزینه عمل انتروپیون گربه من در مهر 1403 در شهر رشت 10میلیون هزینه داشت و الیته شامل دارو و بقیه موارد نیست.
و اما در پایان
انتروپیون یکی از مشکلات شایع چشمی در گربهها و سگها است که میتواند در صورت عدم درمان به موقع، به مشکلات جدی منجر شود. تشخیص زودهنگام، مراقبتهای به موقع و انجام جراحی در صورت لزوم، میتواند به حفظ سلامت چشمهای حیوان خانگی شما کمک کند.
