دیابت در سگ هم مثل ما انسان‌ها، یک اختلال رایج است که در آن بدن قادر به تولید کافی انسولین نیست. دیابت یک بیماری سیستم غدد درون‌ریز است که مسئول تولید هورمون‌هایی برای تنظیم متابولیسم بدن است. انسولین، مسئول تبدیل غذا به انرژی است و وقتی سگ غذا می‌خورد، مواد مغذی به‌عنوان گلوکز وارد جریان خونش می‌شود که به قند خون نیز معروف است. تمام سلول‌های بدن سگ، از گلوکز به عنوان سوخت استفاده می‌کنند. کاهش یا عدم پاسخ کافی به انسولین، باعث دیابت می‌شود. درمان دیابت شامل تامین انسولین برای افزایش میزان گلوکز ورودی به سلول‌ها و کاهش گلوکز در جریان خون است. دیابت سگ هم چند نوع است. اما ببینیم کدام دیابت شایع‌تر است؟ کدام نژاد سگ مستعدتر است؟ علاوه بر این پاسخ‌ها، علل، علائم و درمان دیابت در سگ را در ادامه بخوانید.
انواع دیابت در سگ ها
دیابت نوع ۱ در سگها
این دیابت که شایع‌ترین نوع دیابت در سگ ها است و به *دیابت وابسته به انسولین* معروف شده، مشابه دیابت نوعI در انسان است. در این دیابت، سلول‌های ترشح‌کننده انسولین در لوزالمعده، از بین رفته و باعث کمبود شدید انسولین می‌شود. سگهای مبتلا به دیابت نوع اول، برای زندگی عادی به یک عمر مکمل انسولین نیاز دارند.
نوع ۲ دیابت در سگ ها
نوع دوم دیابت که به *دیابت غیر وابسته به انسولین* شناخته می‌شود هم، مشابه دیابت نوع دو در انسان و معمولاً با چاقی مرتبط است. در دیابت نوع دوم، لوزالمعده ممکن است انسولین کمتری تولید کند و سلول‌های بدن به انسولین ترشح شده، واکنش ضعیفی نشان دهند. این مشکل منجر به ورود گلوکز کمتر به سلول‌ها و گلوکز بالاتر در خون می‌شود.
دیابت نوع ۳ در سگ ها
این دیابت، ناشی از هورمون و به‌طور معمول مربوط به بارداری است. هرچند این شکل از دیابت در سگها نادر است، اما می‌تواند کشنده باشد. سگهای مبتلا، اغلب به حالت عادی برمی‌گردند، اما ممکن است در طول بارداری مجدد دوباره رخ بدهد. به دلیل این خطر، دامپزشکان اغلب عقیم کردن سگ را به محض اینکه از نظر پزشکی مورد نداشته باشد، توصیه می‌کنند.
صرف نظر از نوع دیابت در سگها، کاهش گلوکز در سلول‌های بدن، کبد را تحریک می‌کند تا گلوکز بیشتری تولید کند و به دنبال آن، قند موجود در جریان خون بیشتر می‌شود. کلیه‌ها هم بیکار نمی‌مانند و گلوکز اضافی موجود در جریان خون را جذب می‌کنند. به این ترتیب، با پدیدار شدن گلوکز اضافی در ادرار، شما متوجه می‌شوید که سگ بیش از حد ادرار می‌کند و آب می‌خورد.
سایر مشکلات مربوط به قند اضافی عبارتند از
- عفونت مثانه
- کاهش توده عضلانی
- آسیب‌های کبدی
تقریباً از هر 300 سگ، یک سگ در طول زندگی خود به دیابت مبتلا می شود. سگهای ماده و میانسال تا سالخورده هم، مثل سگ‌هایی که چاق هستند، خطر و احتمال بیشتری برای ابتلا به دیابت دارند.
نژادهای مستعد ابتلا به دیابت در سگها
- تریر استرالیایی
- بیشون فریزه
- کایرن تریر
- کیشوند
- لابرادور رتریور
- اشناوزر مینیاتوری
- داچشند مو سیمی مینیاتوری
- سگ الک نروژی
- پودل
- پاگ
- ساموید
- اسپیتز
- تریر تبتی
- یورکشایر تریر
علائم دیابت در سگ ها
علائم دیابت در سگ که معمولا دیده می‌شوند عبارتند از
- افزایش تشنگی
- افزایش ادرار
- افزایش اشتها
- کاهش وزن
- بی حالی
- کم‌آبی بدن
- آب مروارید
برخی از اثرات متداول ثانویه و طولانی‌مدت دیابت در سگ ها
- اگر قند خون خیلی پایین بیاید، ممکن است سگ تشنج کند. تنظیم گلوکز برای درمان دیابت نقش اساسی دارد اما مصرف بیش از حد دارو، می تواند منجر به کاهش قند خون و تشنج شود.
- هپاتوپاتی یا بیماری کبدی، یکی از عوارض جانبی دیابت است. یعنی سطح بالای غیرطبیعی از اسیدهای چرب در کبد ایجاد می‌شود. این عارضه، منجر به تجمع چربی در سلول‌های کبدی و آسیب و تورم می‌شود.
- کتواسیدوز دیابتی یا (DKA)، یکی دیگر از این اثرات طولانی مدت دیابت و ناشی از گرسنگی مزمن سلول‌های بدن است. در واقع بدن به منابع جایگزین، از جمله پروتئین و بافت‌های چربی برای سوخت مورد نیاز روی می‌آورد. بدن در ابتدا از یک انرژی جدید به نام کتون استفاده می‌کند، ولی زمانی که کتون‌ها جمع شوند، به طور چشمگیری خون را اسیدی می‌کنند. در این شرایط، سگها بسیار بیمار شده و نیاز به مراقبت و درمان فوری در بیمارستان تخصصی دارند.
- نوروپاتی دیابتی، زیاد شایع نیست، اما زمانی رخ می‌دهد که دیابت مزمن به سیستم عصبی آسیب برساند. در این شرایط، سگها معمولاً غیرطبیعی، ناهماهنگ و با فلج جزئی پاهای عقبی راه می‌روند.
- آب مروارید دیابتی به دلیل سطح بالای گلوکز خون در عدسی چشم ایجاد می شود. گلوکز برای سوخت و تامین انرژی سلول‌های چشم مورد نیاز است، اما به سرعت در داخل عدسی ماندگار و باعث ایجاد آب‌مروارید می‌شود.
علل دیابت در سگ ها
دیابت در سگ ها دلایل مختلفی دارد. بیشتر سگها به دیابت نوع اول یا وابسته به انسولین مبتلا می‌شوند. این دیابت، به احتمال زیاد به دلیل حمله اشتباه سیستم ایمنی به سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده است که منجر به فقر مطلق یا کاهش جزئی ترشح انسولین می‌شود.
سایر عوامل ابتلا به دیابت، شامل ژنتیک، هورمون‌ها و بیماری‌های دیگر است.
- ژنتیک احتمالاً در بسیاری از موارد ابتلا به دیابت نقش دارد، به همین دلیل است که برخی از نژادها بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
- افزایش سطح هورمون (پروژسترون، هورمون رشد و کورتیزول) می‌تواند منجر به عدم تحمل گلوکز شود. دیابت بارداری شایع‌ترین نوع دیابت مرتبط با هورمون است.
- بیماری کوشینگ سگ نوع دیگری از اختلالات غدد درون‌ریز است که کورتیزول بدن را افزایش می‌دهد که تنظیم سطح دیابت سگ را سخت‌تر می‌کند. دامپزشکان معمولاً بیماری کوشینگ را در بیماران دیابتیِ تازه تشخیص‌داده‌شده یا مشکل‌دار، آزمایش می‌کنند.
- پانکراتیت مزمن (التهاب پانکراس) هم می‌تواند سلول‌های تولیدکننده انسولین را از بین ببرد و منجر به دیابت شود.
- چاقی و رژیم‌های غذایی پرچرب می‌تواند باعث پانکراتیت شودکه یکی از عوامل ایجاد دیابت است.
نحوه تشخیص دیابت در سگ توسط دامپزشک
- دامپزشکان ممکن است با معاینه فیزیکی و سابقه افزایش تشنگی، افزایش ادرار و کاهش وزن، به دیابت مشکوک شوند. همچنین ممکن است آزمایشات زیر را برای تشخیص دیابت سگ توصیه کنند.
- شمارش کامل خون (CBC)
در این آزمایش تعداد گلبول‌های رمز شمارش می‌شود.
- تجزیه و تحلیل ادرار
این آزمایش نشان می‌دهد که گلوکز در ادرار به طور مداوم بالا است که یکی از علائم رایج دیابت محسوب می‌شود. این آزمایش همچنین ممکن است نشان‌دهنده وجود عفونت ادراری که یک اتفاق بسیار رایج در سگهای دیابتی است، باشد.
توجه داشته باشید که عدم درمان عفونت‌های دستگاه ادراری، تنظیم سطح دیابت را دشوار می‌کند.
- فروکتوزامین
آزمایش فروکتوزامین به تایید تشخیص دیابت کمک می‌کند. در حالی که سطح قند خون فقط شامل اطلاعات پایه و اولیه است، آزمایش فروکتوزامین اطلاعاتی در مورد میزان تنظیم انسولین در دو یا سه هفته قبل را ارائه می‌دهد.
از آنجایی که استرس می‌تواند برای مدت کوتاهی سطح گلوکز خون را افزایش بدهد، برخی از سگها ممکن است هرگز در محیط‌های پر استرس مثل بیمارستان، گلوکز دقیقی نداشته باشند.
در کنار این آزمایش‌ها برای تشخیص دیابت در سگها، ممکن است کارهای اضافی هم لازم باشد.
- رادیوگرافی برای بررسی عوارض جانبی مانند سنگ کلیه یا مثانه، سیستیت و پانکراتیت
- آزمایش تیروئید برای رد این بیماری شایع غدد درون‌ریز
- آزمایش کوشینگ سگ
- سونوگرافی شکم برای بررسی عوارض جانبی مانند پانکراتیت و هپاتوپاتی
- آزمایش خون پانکراتیت
درمان دیابت در سگ ها
برای موارد بدون عارضه دیابت، درمان دیابت سگ در درجه اول شامل انسولین و تغییرات رژیم غذایی است.
انسولین برای سگ های دیابتی
انسولین درمان اصلی سگهای مبتلا به دیابت است و بیشتر سگها نیاز به دو بار تزریق انسولین در روز دارند. تمام انسولین زیر پوست تزریق و جذب می‌شود و اکثر سگها تزریق انسولین را به خوبی تحمل می‌کنند. نگران نباشید که تزریق برای سگ استرس ایجاد کند، چون مقدار انسولین معمولا زیاد نیست و سوزن‌ها کوچک هستند.
دامپزشک به شما نحوه تزریق انسولین را یاد می‌دهد. تزریق نباید هر روز در یک محل یکسان انجام شود، چون ممکن است بافت اسکار ایجاد شود و انسولین به درستی جذب نشود.
رژیم غذایی سگی که دیابت دارد
رژیم درمانی یک جزء حیاتی برای درمان دیابت در سگ است. صاحبان حتما باید هر روز فقط در زمان مشخص به سگ غذا بدهند. این ثبات کلیدی است که منجر به تنظیم بهتر و سریع‌تر قند خون می‌شود.
رژیم‌های غذایی برای سگهای دیابتی معمولاً حاوی فیبر بالا با نسبت چربی، پروتئین و کربوهیدرات مناسب هستند که به حفظ سطح قند خون کمک می‌کند. توجه به این نکته ضروری است که والدینی که سگهای کم‌وزن دارند، حتما در این مورد باید ابتدا با دامپزشک مشورت کنند.
درمان‌های بالقوه برای دیابت در سگ ها
ژن‌درمانی به‌عنوان یک درمان بالقوه برای دیابت در حال ظهور است، اگرچه این یک درمان قطعی و کامل نیست، اما این پتانسیل را دارد که در آینده به سگهای مبتلا به دیابت کمک کند.
بهبود و مدیریت دیابت در سگ ها
سگهای مبتلا به دیابت نیاز به مراقبت و درمان مادام‌العمر دارند. در ابتدا، دامپزشکان ممکن است سطح قند خون را 4 تا 6 ساعت پس از اولین دوز انسولین، بررسی کنند و پس از آن هر 7 تا 14 روز یکبار تست می‌شود. دوز انسولین فقط باید تحت نظارت مستقیم دامپزشک تنظیم شود. بعد از تنظیم، سگهای دیابتی باید حداقل هر سه‌ماه یکبار، معاینه فیزیکی از جمله بررسی وزن انجام دهند. آزمایش خون کامل و آزمایش دیابت هم ممکن است حداقل هر شش‌ماه یکبار انجام شود.
چهار راه اصلی برای تشخیص اثر درمان با انسولین روی سگ دیابتی
1- منحنی گلوکز خون معمولا دقیق‌ترین راه برای بررسی قند خون سگ است. سگ، تمام روز در بیمارستان دامپزشکی می‌ماند و هر 1 تا 2 ساعت یکبار خون‌گیری می‌شود. این مقادیر روی یک نمودار رسم می‌شوند که معمولاً شبیه یک منحنی است. بر اساس شکل منحنی و بالاترین و پایین‌ترین میزان گلوکز خون، دامپزشک تعیین می‌کند که آیا تغییر دوز ضروری است یا خیر.
2- استفاده از دستگاه Freestyle Libre که شامل قراردادن یک حسگر کوچک روی پوست سگ برای اندازه‌گیری گلوکز خون است. به این ترتیب، قند خون را می‌توان به طور مکرر و بدون خون‌گیری در دستگاه یا اپلیکیشن گوشی بررسی کرد.
3- آزمایش فروکتوزامین می‌تواند برای ارائه یک ایده کلی از میزان تنظیم گلوکز در 2 تا 3 هفته گذشته استفاده شود. این روش ایده آل نیست، اما اگر روش‌های دیگر به دلیل مسائل مالی یا الگوی رفتاری سگ امکان پذیر نیست، می‌تواند مفید باشد.
4- اندازه‌گیری گلوکز و کتون ادرار، این روش یک راه آسان و ارزان در خانه است. این آزمایش به صورت یک نوار کوچک در جریان ادرار قرار می‌گیرد. آزمایش منفی نشان‌دهنده قند خون پایین و نیاز به تماس با دامپزشک است. نوار تست همچنین وجود کتون‌ها را در ادرار تشخیص می‌دهد که همیشه باید منفی باشد. کتون بالا و پایدار در ادرار می‌تواند نشان‌دهنده ورود سگ به DKA یا کتواسیدوز دیابتی باشد.
پیشگیری از دیابت در سگ ها
در حالی که دیابت در سگ ها از نظر فنی قابل پیشگیری نیست، کارهایی وجود دارد که والدین سگ می‌توانند انجام دهند. همه سگها باید هر سال و سگهای مسن و معمولاً بالای 6سال، باید هر شش ماه یکبار برای معاینه فیزیکی عمومی و آزمایش خون معمولی به کلینیک دامپزشکی مراجعه کنند. این بررسی و آزمایش خون می‌تواند تغییرات را قبل از اینکه به‌عنوان علائم بالینی نشان داده شوند، تشخیص دهد. بنابراین، سگها می‌توانند قبل از بیمار شدن، تحت درمان قرار بگیرند یا سبک زندگی خود را تغییر دهند.
آیا برخی غذاها باعث دیابت در سگ می شوند؟
در حالی که رژیم‌های پرچرب می‌توانند باعث پانکراتیت که ممکن است سگ را مستعد ابتلا به دیابت کند، باشد، هیچ ارتباط مستقیم رسمی بین این رژیم‌ها و دیابت یافت نشده است. ولی این مورد دلیل نمی‌شود که حواستان به تغذیه سگ نباشد.
سگ ها پس از تشخیص دیابت چه مدت زنده می‌مانند؟
سگها بسته به بیماری‌ها و نحوه تنظیم قند، می‌توانند سال‌ها پس از تشخیص دیابت در سگ، زنده بمانند. با این حال، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که میانگین زمان زندگی پس از تشخیص، بین 18 تا 24 ماه است.
چه نوع دیابت در سگ ها شایع تر است؟
دیابت نوع1 در سگ ها شایع‌تر است.
آیا توله سگها هم دیابت می‌گیرند؟
اکثر سگ‌هایی که دیابتی تشخیص داده می‌شوند، میانسال تا بالغ هستند، اگرچه در سگهای نوجوان هم دیابت وجود دارد.
آیا دیابت در سگ ها باعث نابینایی می‌شود؟
هنگامی که قند خون بسیار بالا در عدسی چشم رسوب کند، باعث آب مروارید می‌شود. در صورت عدم درمان آب مروارید، سگ معمولاً می‌تواند کور شود که باید با شرایط نگهداری از سگ نابینا آشنا باشید.
و اما در پایان
دیدن بیمارشدن هر موجود زنده‌ای واقعا ناراحت‌کننده است، چه بدتر که سگ پشمالوی عزیزمان باشد. دیابت که یکی از بیماری‌های رایج سگها است، علاوه بر ژنتیک، هورمون، چاقی و سایر بیماری‌ها، توجه به مراقبت‌های عمومی سگ هم از اهمیت بالایی برخوردار است. پس خیلی خیلی مهم است که در کنار رژیم غذایی، بهداشت و مراقبت روزانه سگ، معاینات سالانه را سرسری نگیریم. بیماری‌هایی مانند عفونت‌های مجاری ادراری، کم‌کاری تیروئید و پانکراتیت، اغلب باعث ایجاد عوارض زیادی در سگهای دیابتی می‌شوند که زندگی‌شان بیشتر تحت تاثیر قرار می‌دهد. اثرات طولانی مدت دیابت، اگر کنترل یا درمان نشود، در نهایت تاسف، کشنده است. همین الان برای معاینه و مشاوره، همین الان صفحه تماس با میشاپت را ببینید و برای کلینیک دامپزشکی وقت رزرو کنید.
